Speakers aansluiten op versterker: alles wat je weten moet
Bij MaxiAxi krijgen we natuurlijk met flinke regelmaat vragen over versterkers en speakers. Soms hebben mensen er al één in bezit of hebben ze een specifiek model op het oog, maar weten ze nog niet precies welke speakers er bij passen. Of ze stellen ons de vragen: hoe moet ik mijn speakers aansluiten op versterker en waar moet ik op letten bij het aantal speaker aansluitingen? Dit is natuurlijk belangrijk om te weten. Bij de verkeerde (hoeveelheid) speakers loop je het risico om je versterker op te blazen en dat is (in ieder geval in onze ogen) niet heel erg wenselijk. Vandaar deze blog, om je te helpen bij het maken van de juiste keuzes. Na het lezen van deze blog kun je stap voor stap je speakers aansluiten op versterker.
Welke speakers passen bij mijn versterker?
Allereerst is het belangrijk te weten welke je precies hebt. Er zijn namelijk meerdere soorten. De meest voorkomende modellen zijn: PA versterkers, HiFi versterkers, disco versterkers en 100 volt versterkers. Per soort verschilt het aantal speaker aansluitingen en het aantal speakers aan te sluiten op versterker. Daarnaast zul je ook op het soort speakers moeten letten. Voor de 100 volt variant gebruik je namelijk ook speakers die speciaal voor dat model zijn ontwikkeld. Verderop in deze tekst vertellen we je stuk voor stuk waar je op moet letten en hoe je speakers aansluit op versterker.
Waar moet ik op letten bij het kiezen van een speaker aansluiting?
Zojuist werden de verschillende soorten al even aangehaald. Je zult op een aantal zaken moeten letten bij het kiezen van de juiste speakers. Allereerst moet er een mogelijkheid zijn om speaker aan te sluiten op versterker. Kijk daarom goed naar de speaker aansluitingen.. Er zijn een aantal soorten kabels die doorgaans worden gebruikt om speakers te kunnen aansluiten op versterker. De meest voorkomende kabels zijn:
- Luidsprekerkabels met open eind
- Speakon kabels
- 6.3 mm jack speakerkabel
Misschien nog wel belangrijker is de minimale impedantie (weerstand). Dit verschilt per model en deze impedantie staat vrijwel altijd achterop het apparaat vermeld. Verderop in deze tekst geven we je wat meer informatie over wat deze minimale impedantie precies inhoudt.
Naast de impedantie en mogelijkheden van een speaker aansluiting is er nog een belangrijke factor en dat is het wattage (vermogen). Het wattage moet enigszins overeenkomen met het wattage van de speakers. Wanneer een versterker een veel lager wattage heeft dan de speakers die je er op aansluit, zal het boven zijn eigen vermogen moeten gaan werken (ook wel clippen genoemd). Wanneer een versterker aan het clippen is, zal het geluid vervormd klinken en dat is ook direct het teken om het volume terug te draaien. Doe je dat niet dan blaas je namelijk je speakers op. Wanneer het een veel hoger wattage heeft dan de speakers, die je er op aansluit, aankunnen dan moet je ervoor waken dat je de speakers niet overbelast waardoor je ze ook opblaast.
Hoeveel speakers kan ik maximaal op mijn PA versterker aansluiten?
Daar is geen eenduidig antwoord op te geven. Het aantal speakers wat je kan aansluiten op versterker is afhankelijk van de pa versterker en de passieve speakers zelf. Dit heeft o.a. te maken met de weerstand (uitgedrukt in ohm, het symbool van weerstand is Ω) van de aan te sluiten speakers. Zoals je eerder in deze blog kon lezen is het van belang om rekening te houden met de minimale weerstand. Heb je er één, die met minimaal 8 ohm belast moet worden en sluit je daar ook 8 ohm speakers op aan dan is er niets aan de hand. Anders wordt het wanneer je speakers van 4 ohm aan wilt sluiten. Deze weerstand is lager dan dat de weerstand van dit type aankan en dat kan leiden tot het opblazen.
Bij het gebruik van meerdere speakers is de manier om je speakers aan te sluiten op versterker van groot belang. Je kunt speakers namelijk in serie of parallel aansluiten. De manier van speakers aansluiten heeft invloed op de weerstand waardoor het best kan zijn dat je zonder problemen je speakers kan aansluiten op versterker.
Afbeelding 1: Speakers in serie aansluiten
Afbeelding 2: Speakers parallel aansluiten
Hoe bereken je nou de weerstand van de per kanaal aangesloten speakers?
- Wanneer je ze in serie aansluit tel je de weerstand bij elkaar op. Bijvoorbeeld: 4Ω + 4Ω = 8Ω
- Wanneer je de speakers parallel aansluit, zul je een deelsom moeten maken. Bijvoorbeeld: 2 luidsprekers van 8 ohm zorgen voor een weerstand van (8Ωx8Ω)/(8Ω+8Ω) = 4 ohm
Wel goed om te weten is dat het door de versterker uitgestuurde vermogen wijzigt bij verschillende weerstanden.
Even simpel gesteld: Je hebt een stereo versterker die bij een weerstand van 8 ohm 100W per kanaal geeft. Bij dit type zou je dus een speaker moeten zoeken met een vermogen van ongeveer 100W met een impedantie van 8 ohm. Zou je nu op hetzelfde model 2 speakers per uitgang willen aansluiten (dus totaal 4 speakers) dan zou je bijvoorbeeld 2 speakers van 4 ohm kunnen nemen die je in serie aansluit (waardoor de weerstand weer 8 ohm wordt). Je moet er dan alleen wel rekening mee houden dat het vermogen van de versterker verdeeld wordt over beide speakers, elke speaker krijgt dus 50W.
Als laatste is het goed om te weten dat er meerdere aansluitmogelijkheden per kanaal kunnen zijn (bijvoorbeeld schroefterminals en speakon) en dat je deze beide uitgangen als één moet zien. Sluit je op beide uitgangen een 8 ohm speaker aan dan is dat voor de versterker 4 ohm.
Wat is het maximumaantal speakers op mijn 100 volt versterker?
Een van de grootste voordelen is dat je heel veel speakers op 100 volt versterkers aansluiten kan. Je hoeft hierbij geen rekening te houden met de weerstand mits je over 100 volt speakers beschikt. Daarnaast is het van belang om na te gaan op welk wattage (vermogenstapping) je de speakers kan gebruiken. Het gecombineerde wattage van alle speakers die je aansluit op de 100 volt variant mag niet boven +/- 90% van het wattage uitkomen. Voor een complete uitleg over alles waar je zou moeten weten over een 100 volt systeem raden we je aan deze blog te lezen.
Speakers aansluiten op mijn disco versterker
Een disco versterker aansluiten verschilt niet veel van een PA variant. Het is opnieuw van groot belang om na te gaan of deze variant de weerstand die de speakers bieden aankan. Ook meerdere speakers aansluiten op versterker is mogelijk, je dient echter wel weer na te gaan of de weerstand die de speakers bieden niet teveel wordt.
Een andere mogelijkheid is om speakers aan te sluiten op 2 versterkers, waardoor je meerdere speakers kan gebruiken. In sommige gevallen zijn varianten uitgerust met een onversterkte uitgang. Wanneer dit het geval is kan je een RCA kabel gebruiken om 2 of meerdere met elkaar te verbinden. Wanneer het niet van een dergelijke uitgang is voorzien, kan je het nog oplossen met splitters. De volgende afbeelding laat zien hoe:
De kabels die je nodig hebt om het aansluitschema uit bovenstaande afbeelding te realiseren zijn:
- 2x PD Connex Kabel 2x RCA Male - 1x RCA Female 30cm (splitters)
- Vonyx Audiokabel: 2x RCA - 2x RCA 1.2m (of andere RCA/tulp kabels in de gewenste lengtes)
Hoeveel speakers kan ik maximaal op mijn HiFi versterker aansluiten?
Speakers aansluiten op HiFi versterkers is weer een klasse apart. Veel modellen van deze soort hebben namelijk meerdere speaker aansluitingen. Een surround / HiFi speakerset bestaat namelijk vaak uit meerdere speakers en heeft daardoor ook meer dan één speaker aansluiting nodig. Zo wordt er naast de gebruikelijke front speakers ook nog gebruikgemaakt van rear speakers en een center speaker. Er kan verschil zitten in de weerstand die de verschillende uitgangen aankunnen. Besteed daarom enige aandacht aan het lezen van de gebruiksaanwijzing om zo te voorkomen dat je ze dit model te zwaar belast. Verder verschilt de werking van dit model in essentie niet zoveel van de PA of disco variant. Je zult namelijk weer op dezelfde punten zoals weerstand en wattage moeten letten.
Bekijk de uitlegvideo
Vind je het na het lezen van deze blog toch nog lastig? Kijk dan de AxiLab video hieronder. Rob vertelt je in deze video alles wat je weten moet over het aansluiten van speakers op een versterker.